Rome in vier dagen

donderdag 4 oktober 2007

Dag 1

Vandaag om 09:00 de deur uit gegaan. Eerst naar de Scala Santa: een oude trap die volgens de traditie deel uitmaakte van het paleis van Pontius Pilatus in Jeruzalem. Jezus zou bij zijn ´passie´ overheen gelopen hebben. Volgens middeleeuwse legenden zou de trap rond 326 door Sint-Helena, de moeder van Constantijn de Grote van Jeruzalem naar Rome zijn gebracht.

De trap leidt naar het Sancta Sanctorum (Heilige der Heiligen). Dit was in de middeleeuwen de persoonlijke bidkapel van de pausen. Het dateert oorspronkelijk uit de tijd van Constantijn, maar werd in zijn huidige vorm in 1278 ingericht door paus Nicolaas III.

De trap bestaat uit 28 marmeren treden die met hout zijn bekleed. Op sommige treden bevinden zich glazen venstertjes waardoor druppels bloed van Christus te zien zouden zijn.

Pelgrims beklimmen de trap op hun knieën en zeggen op elke trede een gebed op. Aan weerszijden zijn twee trappen gemaakt waar men 'gewoon' overheen mag lopen.

Naast de Scala Santa ligt de San Giovanni in Laterano. Dit is de Pauselijke Basiliek. Deze kerk is de bisschopskerk (kathedraal) van het bisdom Rome, waar de huidige paus Benedictus XVI bisschop van is en daarom belangrijker dan de Sint-Pietersbasiliek.

Als bisschopskerk van de bisschop van Rome is zij formeel de hoofdkerk van de wereldkerk. Dit staat ook op de gevel van de kerk: "Sacrosancta lateranensis ecclesia omnium urbis et orbis ecclesiarum mater et caput" (Allerheiligste kerk van Lateranen, moeder en hoofd van alle kerken van de stad en van de wereld).

Vanaf de Scala Santa zijn we richting de Santo Stefano Rotondo gegaan: wederom een kerk. Deze bleek helaas op maandag gesloten, dus hier gaan we van de week nog wel een keer langs. Dichtbij de Scala Santa zou de San Clemente moeten liggen. We waren er eerst voorbijgelopen en kwamen daardoor bij de Domus Aurea uit.

De Domus Aurea (Latijn voor Gouden Huis) was het paleis dat keizer Nero tussen 64 en 68 na Christus liet bouwen in het centrum van Rome. Het was bedekt met marmer en van binnen bekleed met bladgoud, edelstenen en parelmoer. Na zijn dood onderging Nero de damnatio memoriae, waarbij de Romeinen probeerden de herinnering aan hem compleet uit te wissen. Er was hier verder niet veel te zien. Je kon eventueel onder de grond door Nero's oude vertrekken lopen, maar het zag er niet naar uit dat dat echt speciaal zou zijn, dus maar verder gelopen, naar de San Clemente.

De San Clemente is een van de oudste christelijke kerken van Rome, maar onder het straatniveau gaan resten van nog veel oudere gebouwen schuil. Ongeveer twintig meter diep zijn delen van huizen gevonden die uit de laatste eeuw van de Romeinse Republiek (± 500 – 27 v.Chr.) stammen en door de grote brand ten tijde van Keizer Nero moeten zijn verwoest. Bij de wederopbouw van Rome zijn deze huizen als fundering gebruikt voor de nieuwe huizen en latere kerk.

Aan het eind van de straat loop je zo tegen het Colosseum aan, dus daar zijn we toen maar heengegaan. Gigantische rijen bij de ingang, maar via een tip op Tripadvisor wisten we dat iets verderop, bij het Palatijn, nog een kassa is, waar helemaal geen rij staat : )

Dus ff snel een kaartje gehaald en toen het Colosseum in. Het is gebouwd in de 1ste eeuw na Chr. en was het grootste amfitheater in het Romeinse Rijk. Het ovale grondvlak is 188 bij 156 meter, heeft een omtrek van 527 m. en de hoogte van de gevel is 48,50 meter. De buitenmuur heeft drie rijen van 80 bogen, die telkens gescheiden worden door halfzuilen (pilasters), beneden met Dorische, in het midden met Ionische en boven met Corinthische kapitelen. De zitruime (cavea) bood plaats aan meer dan 50.000 toeschouwers.

Deze was ingedeeld in vier galerijen. Voor de keizer was er een aparte loge aan een van de lange kanten van de arena. Aan de overzijde was de loge voor de keizerin, de Vestaalse maagden en de magistraten. De senatoren hadden marmeren zitplaatsen direct aan de arena. Andere mannen zaten naar gelang hun sociale positie dicht bij de arena of er verder vandaan. Op de vierde galerij zaten de vrouwen van senatoren en ridders. De arena, die door een muur van 4 meter hoog van het toeschouwersgedeelte gescheiden was, is 76 bij 44 meter en was gevuld met geel zand. Aan de uiteinden van de lengteas waren twee artiesteningangen.

We hebben een tijdje rondgelopen in het Colosseum en zijn toen naar het Forum Romanum gegaan. Het Forum Romanum is het oude centrum van Rome, gelegen tussen de heuvels Capitool, Palatijn en Esquilijn. Van oudsher was het forum een moeras tussen deze heuvels, maar het is door de Etrusken drooggelegd. Het forum was in de gloriedagen van het Rijk zowel het politieke en juridische als het religieuze en commerciële centrum van de stad.

Het Palatijn zijn we een stukje opgegaan om beter uitzicht op het Forum Romanum te hebben...



Ondertussen was het rond een uur of 12 en begon het flink heet te worden (graad of 27). Via het Forum Romanum zijn we naar de Palazza Venezia gelopen. Onderweg een broodje en wat drinken gehaald: 21 euro, ze weten wel wat oplichten is!

Onderaan de straat kwamen we bij het Vittorio Emanuele, met het monument voor de onbekende soldaat.

Naast Vittorio Emanuele ligt de Piazza Campidoglio. Het plein is ontworpen door Michelangelo. Op het plein staat een kopie van het ruiterstandbeeld van Marco Aurelio en bevinden zich het Palazzo Senatorio en het Palazzo Nuovo waarin de Musei Capitolini gevestigd zijn.


Nog een paar trappen omhoog en je komt bij de Santa Maria in Aracoeli. Deze kerk werd in de 6e eeuw gebouwd. De kerk is, zoals de naam al zegt, gewijd aan Maria.

De Santa Maria in Aracoeli staat ook bekend om Il Santo Bambino, "het heilige jongetje". Dit is een olijfhouten Christusbeeld uit de 15e eeuw, door een broeder gesneden uit een boom uit de tuin van Gethsemane. Het gezicht, voetjes en handjes zouden zijn beschilderd door een engel, omdat de broeder niet genoeg geld had. Het huidige beeld is een replica; het origineel werd in 1944 gestolen.

Ondertussen was het rond half 4 en waren we aardig moe aan het worden. Dus langzaamaan richting appartement gegaan. Onderweg kwamen we nog twee bezienswaardigheden tegen. De eerste was de San Pietro in Vincoli (Sint Petrus' Banden). De basiliek stamt uit het midden van de 5de eeuw en dankt haar bestaan aan Eudoxia, dochter van Theodosius de Jonge. Haar moeder had haar de ketens gestuurd die Herodes Agrippa I had gebruikt om de apostel Petrus te ketenen. Volgens de legende was Petrus op bevel van koning Herodes in Jeruzalem aan de ketting gelegd werd, waarna een engel hem bevrijdde. Petrus ging naar Rome waar hij gekruisigd werd. Voor de ketens (vincoli) die vanuit Jeruzalem naar Rome kwamen, stichtte de echtgenote van keizer Valentinianus in de vijfde eeuw een kerk binnen de muren van een antiek paleis.

De basiliek is verder vooral bekend door het standbeeld van Mozes gemaakt door Michelangelo. Het beeldt Mozes uit na zijn terugkeer van de berg Sinaï met de tien gebodstafels. Het beeld is een deel van een onvoltooid grafmonument voor Paus Julius II.

Vlak bij het appartement staat de Santa Maria Maggiore.

Sinds 1929 is deze kerk met de rang van basilica maior in bezit van de Heilige Stoel. De kerk werd in 431 door paus Sixtus III gesticht ter herinnering aan het concilie van Efeze in hetzelfde jaar. De wijding aan Maria betekent het pauselijk goedkeuren van de besluiten van dit concilie, waar men onder andere de positie van Maria als moeder van Christus bepaald had.
Een mens kan maar zoveel kerken op een dag verdragen, dus hielden we het voor gezien. Toch een kilometer of 10 gelopen vandaag, dus aardig uitgeput. Morgen kunnen we om 09:45 mee met een "Scavi Tour" onder de St. Pieter. We hebben besloten dat we 's ochtends vroeg op zullen staan, zodat we voor de tour nog de koepel kunnen beklimmen...

Dag 2

Dus.... om 6 uur de wekker gezet. 's ochtends nog ff snel dit blog opgezet, foto's van gisteren gepost, ontbijt naar binnen gewerkt en om 7 uur zijn we op pad gegaan. Rond 07:30 waren we bij het Vaticaan. We zijn eerst maar naar de top van de koepel gegaan.

Het eerste deel kan je met de lift, daarna moet je verder met de trap, waarbij je aan de binnenkant tegen de rand van de koepel loopt, dus hoe hoger je komt, des te kleiner de ruimte...

Val had het na een paar meter al gehad, maar omdat het zo smal is kan je niet meer terug... Uiteindelijk toch de top gehaald (320 treden). Het uitzicht was het meer dan waard.

Toen we de koepel af kwamen nog even snel binnen gekeken...

...en daarna richting de Scavi Tour gegaan. Hiervoor moest je langs de Swiss Guards: als ze beginnen te praten waan je je in Disneyland: vage stemmen en maffe pakjes. Het traditionele uniform is ontworpen door commandant Jules Repond en niet, zoals vaak wordt gedacht, door Michelangelo.

Met de Scavi Tour kom je onder het Vaticaan, bij het graf van St. Pieter. Ze hebben dit graf bij toeval ontdekt, toen ze het graf voor een andere paus aan het uitgraven waren. De uitgravingen zijn doorgegaan tot 1949. Daarna zijn ze gestopt, omdat anders de kans op instorten te groot wordt. Bij het graf van St. Pieter zijn ook zijn botten gevonden. Of beter gezegd: er zijn botten gevonden en ze denken dat ze van St. Pieter zijn. Zelf geloven ze dat hij daar in ieder geval ergens moet liggen, dus alleen daarom al is de plaats 'belangrijk'. Na de Scavi Tour waren we wat gaan eten vlakbij het Vaticaan. Wel een vaag zijstraatje uitgezocht, in de hoop dat het daar goedkoper zou zijn. Bij afrekenen halve hartaanval: 33,50 voor 3 broodjes en 2 drinken. Op zondag braaf in de kerk en door de week lekker toeristen afzetten :D

's middag wilden we de graftombes onder het vaticaan bekijken. Op weg erheen eerst naar de Elemosineria Apostolica gegaan: hier kun je pauselijke "blessing certificates" halen. NAW- gegevens invullen en dan zou je er 1 thuisgestuurd krijgen. We zullen zien :D




De graftombes liggen onder de St. Pieter, boven de dodenstad waar je met de Scavi Tour doorheen liep. Er liggen rond de 150 pausen begraven bij de St. Pieter: 3 erin, de rest eronder. Het graf van Paus Johannes Paulus II was het populairst:

Na de tombetour nog even in de St. Pieter gekeken, dingen die we vanochtend gemist hadden...

Vanaf de St. Pieter zijn we naar de Engelenburcht gelopen en toen over de brug het centrum in. De Engelenburcht dankt zijn naam aan een legende. Op kerstdag 590 hield Paus Gregorius I een grote plechtige kerkelijke optocht om God te smeken een einde te maken aan de pestepidemie. Bovenop het mausoleum verscheen de aartsengel Michael. De engel stak zijn zwaard in de schede, wat betekende dat Gregorius' bede was verhoord en de strijd tegen de
pestepidemie voorbij was. Paus Pius II liet op de plaats waar de aartsengel zou zijn neergestreken een kapel bouwen.

Even uitgerust op Piazza Navona, met de Fontana dei Quattro Fiumi van Bernini en de Sant'Agnese in Agone kerk van Francesco Borromini. Helaas stond het beeld half ingepakt, waardoor je er weinig van kon zien...


Dus maar verder gelopen, richting Largo Argentina. Dit plein staat bekend om zijn vier oude tempels. Bij het Largo di Torre Argentina zit een kattenopvangcentrum waar zo’n 300 katten worden opgevangen. De katten lopen tussen de tempels.

Na Largo Argentina zijn we naar het Pantheon gegaan. Het oorspronkelijke gebouw dateerde uit 27 v.Chr. en werd gebouwd onder het consulschap van Marcus Agrippa. In 80 n. Chr. werd deze tempel tijdens de grote brand die Rome teisterde verwoest. In 125 liet keizer Hadrianus het Pantheon geheel herbouwen.

In de koepel zit een gat van 9 meter doorsnee, de koepel is ook echt open en het regent dus soms naar binnen. De vloer is licht gebogen om het regenwater af te voeren. De diameter van de koepel is gelijk aan de hoogte van de vloer tot aan de oculus: 43 meter.

Vlakbij het Pantheon ligt de Trevi Fontein. De fontein is circa 26 meter hoog en ongeveer 22 meter breed. Het thema van het bouwwerk is de oceaan met majestueuze zeegod Neptunus op en schelpvormige strijdwagen die door gevleugelde paarden en jonge zeegoden (tritons) naar de oceaan wordt getrokken. Het ene paard is rustig, het andere steigert. Dit symboliseert de twee gezichten van de zee.
Na de Trevi Fontein waren we zo moe dat we half kruipend naar het apartement zijn gegaan. Na het eten hebben we de kaarten voor de audiente van morgen opgehaald. 's kijken of de paus een beetje fit is!
´s avonds nog ff 2 kerken meegepakt. Eerst de San Maria degli Angeli, gedeeltelijk ontworpen door Michelangelo:



Daarna de Santa Maria delle Vittoria, met het Ecstasy of St. Teresa standbeeld van Bernini.

Dag 3

Om 8 uur de deur uit gegaan. Half uurtje later stonden we op het St. Pietersplein, waar we nog redelijk vooraan konden zitten.

De paus zou pas om 10:30 komen, dus we moesten ons nog een tijdje vermaken. Er was een muziekkorps bij, dus de tijd ging vrij snel. Een half uur voor aanvang (10:00) begonnen ze om te roepen welke "groepen" de paus allemaal wilde bedanken... Gasten allemaal blij juichen als hun naam werd genoemd, sommigen een liedje zingen, gekkenhuis :D

Om half 11 kwam ie dan eindelijk aangereden. In z'n pausmobiel eerst een rondje om het plein, beetje zwaaien naar de uitzinnige fans en toen door naar z'n spreekstoel.

Ondanks alles is hij "zo lekker gewoon gebleven", in z'n Fiat:

Naja, gewoon, gewoon, voor een 80-jarige is het nog een aardige showman:

Het hele gebeuren duurde ongeveer anderhalf uur. Hij vertelde een verhaal, bedankte de aanwezigen in hun taal..... en ging vervolgens doodleuk hetzelfde verhaal nog 5 keer vertellen: Engels, Frans, Duits, Spaans en Pools, Italiaans. Het had dus in een kwartiertje gedaan kunnen zijn : )
Aan het eind sprak hij zijn zegen uit over alle aanwezigen, hun meegenomen rozenkranzen (en andere souvenirs) en hun familie thuis:

Gezegend en wel gingen we op weg naar de Vaticaanse Musea, om de Sixtijnse Kapel te bezichtigen. Hier is het vrijwel altijd druk en vandaag was geen uitzondering: ruim een uur in de rij gestaan.

Voordat je in de kapel komt 'moet' je eerst het hele museum door. Zoveel gangen en kamers dat het bijna 1 kilometer lopen is...

Maar eindelijk was het dan zover: de Sixtijnse Kapel, beter bekend als de "Nooo Photooooo" kapel, met Michelangelo's Laatste Oordeel:

De Sixtijnse Kapel werd gebouwd door Giovanni di Dolce tussen 1475 en 1483, in opdracht van Paus Sixtus IV, naar wie de kapel genoemd werd.

De kapel heeft een rechthoekige grondvorm en is 40,23 meter lang, 20,70 meter hoog en 13,41 meter breed, waarmee het de exacte afmetingen heeft van de tempel van Salomo zoals die beschreven wordt in het Oude Testament. De muurschilderingen op de zijwanden zijn vervaardigd door Sandro Botticelli, Pietro Perugino, Domenico Ghirlandaio, Cosimo Rosselli en Luca Signorelli.

Het plafond was oorspronkelijk azuurblauw geschilderd en met gouden sterren gedecoreerd, maar Paus Julius II besliste in 1508 dat er een nieuw fresco overheen geschilderd moest worden. Hij contracteerde Michelangelo die de fresco's tussen 1508 en 1512 voor een bedrag van 3000 dukaten schilderde. Toen Michelangelo klaar was met het gewelf, had hij meer dan 300 figuren gemaakt, hoewel hij was gecontracteerd om slechts de twaalf apostelen af te beelden. In het midden bevindt zich De Schepping, waarop te zien is hoe God Adam het leven geeft:


Uiteindelijk kwamen we via de wenteltrap van Morno uit 1931 weer buiten, waarna we met de metro naar het Piazza del Popolo zijn gegaan.

Aan de zuidzijde van Piazza del Popolo staan twee vrijwel identieke kerken, gescheiden door de Via del Corso, de Santa Maria dei Miracoli en de Santa Maria di Montesanto:

Over de winkelstraten Via del Corso en Via Condotti zijn we naar de Spaanse Trappen gelopen. De Via Condotti is vooral bekend vanwege de 'dure' winkels: Cartier, Prada, Vuiton etc.
De Spaanse Trappen horen bij de kerk Trinitá dei Monti die in opdracht van Lodewijk XII is gebouwd. De trappen zijn gebouwd tussen 1723 en 1726. De stijl van de Trappen wordt als één van de mooiste voorbeelden van de vroege Rococo in Rome gezien.

Rond 15:30 zijn we terug naar het appartement gegaan. Na het eten nog even bij het verlichte Colosseum gekeken:

Ondertussen vrijwel alles gezien wat vantevoren op de planning stond. Nog 3 dingen over voor morgen: Circo Massimo, Santa Maria in Cosmedin en de Santo Stefano Rotondo. Daarna misschien nog naar Villa Borghese...

Dag 4
Vanochtend eerst naar het COIN warenhuis gegaan. Even niet aan gedacht dat de winkels pas om 10:00 open gaan...

Dus maar verder gelopen naar de Santo Stefano Rotondo, waarbij we over een markt vol imitatiezooi kwamen. De Santo Stefano Rotondo is een ronde kerk, wat er op zich wel apart uitziet. Van binnen was er verder weinig te zien:

Van buiten leek het op een boerenschuur:

Vanaf de Santo Stefano Rotondo zijn we naar Circus Maximus gewandeld. Circus Maximus was in de Romeinse tijd een groot stadion dat voornamelijk werd gebruikt voor wagenrennen en
gladiatorengevechten. Nu is er weinig meer van over: een dorre zandvlakte, met een paar trappen:

Vlakbij Circus Maximus ligt de Santa Maria in Cosmedin, een kerk uit de 12e eeuw. In 1608 werd de kerk Santa Francesca Romana genoemd. Zij was een 15de eeuwse vrouw die later werd gezien als de patroonheilige van de automobilisten. Elk jaar op 9 maart proberen vrome Romeinen hun auto zo dicht mogelijk bij de kerk te zetten omdat hun auto op deze manier gezegend zou worden.

Buiten bij de kerk staat La Bocca della Verità (De mond der Waarheid). Het hoofd is afgebeeld op een grote marmeren schijf die stamt uit de Romeinse oudheid en vermoedelijk als onderdeel van een fontein of putdeksel gebruikt was. Een middeleeuwse legende vertelt dat van ieder die zijn hand in de mond steekt en een leugen spreekt zijn hand afgebeten zal worden:

Vanuit de kerk zijn we terug langs Circo Massimo naar de metro, gelopen. In 2005 vond op het terrein van het Circus Maximus het Live 8 concert van Rome plaats, er waren toen zo'n 200.000 bezoekers. Een jaar later waren naar schatting een miljoen mensen aanwezig bij de huldiging van het Italiaans voetbalelftal dat in Duitsland wereldkampioen werd.

Gebouwen, bogen, maar ook putdeksels in Rome hebben allemaal de tekst SPQR erop staan: Senatus Populusque Romanus, "De Senaat en het Volk van Rome", de officiële naam van het Romeinse Rijk.

Met de metro zijn we naar het centraal station van Rome gegaan: Termini. Hier een beetje
rondgesjokt, wat gegeten, en toen door naar park Villa Borghese. Het park stamt uit de periode van 1613 tot 1616 en hoorde bij het zomerpaleis van het geslacht Borghese. In het park staat ook het bekende museum Galleria Borghese, waar je onder andere de David van Bernini kunt zien. Omdat je kaarten voor de Galleria dagen vantevoren moet reserveren, hebben we hier verder niet gekeken. We zijn 's middags nog even langs COIN gegaan, maar dat stelde weinig voor...

's avonds zijn we het centrum in gegaan, om bij de verlichte Trevi Fontein te kijken:

En daarna een ijsje gegeten bij de oudste ijssalon van Italie: Palaza del Freddo, uit 1880.

Na 4 drukke dagen hebben we eigenlijk alles wel gezien wat we wilden zien.